Ánh sáng cho bể thủy sinh là một trong những vấn đề quan trọng cần được chú ý. Qua quá trình nghiên cứu về ánh sáng, Tôi sưu tầm được một chút kiến thức và kinh nghiệm muốn chia sẻ để các bạn mới bắt đầu chơi hồ thủy sinh hiểu biết về tầm quan trọng của ánh sáng với hồ thủy sinh của mình như thế nào.
Tất cả chúng ta đều biết rằng thực vật nói chung cũng như cây thủy sinh nói riêng đều cần ánh sáng để quang hợp. Trong quá trình này cây thủy sinh dựa vào ánh sáng để hấp thụ những chất cần thiết và CO2 nhả ra O2 (dân thủy sinh hay gọi là cây thở). Và ngược lại lúc tắt đèn thì cây hô hấp lấy O2 nhả CO2 .Cả hai quá trình cân bằng với nhau giúp cho cây có thể tồn tại và phát triển . Ánh sáng là yếu tố sống còn của một bể thủy sinh . Vì thế để cung cấp ánh sáng hợp lý thì chúng ta sẽ tìm hiểu tổng quan về vấn đề này nhằm tạo ra một môi trường tốt nhất cho hồ thủy sinh của mình.
1. Cách tính lượng ánh sáng truyền thống.
Watt: cách tính truyền thống, watt/lít bể. Lượng ánh sáng vừa đủ cho cây thủy sinh phát triển là 0,5w/l .Ví dụ một hồ 60/40/40 thể tích là 96 lít thì chỉ cần một máng odysea 60 công suất 54w là đủ .Các bạn đọc đến đây sẽ cảm thấy hơi vô lý vì thường anh em dùng ít nhất 2 máng (4 bóng) hay thậm chí 3, 4 máng t5. Tất nhiên càng nhiều đèn thì cây sẽ phát triển nhanh và lên màu tốt hơn, nhưng nhiều đèn thì phải cung cấp thêm dinh dưỡng, co2 và bảo dưỡng vệ sinh hồ nhiều hơn, rêu hại cũng dễ bùng phát hơn.
Lumen: Đối với led chúng ta không thể áp dụng watt/lit được mà là lumen . Thường thì 20lumen /1 lít nước sẽ tương đương với 0.5 wat /lit đối với đèn huỳnh quang. Để biết Led mình dùng có tổng cộng bao nhiêu lumen thì các bạn xem thông tin trên máng đèn hoặc từ nhà sản xuất. Lumen và lux là gì thì các bạn có tham khảo thêm google nhé cũng dễ hiểu thôi.
Tuy nhiên cách tính lumen/lit hay watt/lit cũng chưa đúng hoàn toàn vì còn phụ thuộc yếu tố rất quan trọng khác khoảng cách từ đèn đến hồ của bạn và chiều cao của hồ chưa kể đến cách bố trí đèn tuổi thọ của đèn suy giảm theo thời gian sử dụng. Cách tính tối ưu hơn ở đây là đo PAR.
Cách tính lượng ánh sáng theo PAR
PAR (Photosynethically Active Radiation) tạm dịch là bức xạ ánh sáng quang hợp, nói rõ hơn đây là lượng ánh sáng mà cây nó có thể dùng để tạo năng lượng. Đây là cách đo chính xác nhất về ánh sáng thủy sinh. 1 PAR nghĩa là 1 triệu photon ánh sáng chiếu vào 1 mét vuông trong 1 giây, viết tắt là micromols. Nói đơn giản như sau, nếu đo PAR ở phân nền của hồ bạn đạt:
- 15 đến 30 micromol (PAR) thì hồ bạn thuộc loại ánh sáng yếu, không cần thiết dùng co2 và châm dinh dưỡng, đa số rêu, dương xỉ, nana, và cây cắt cắm dễ trồng sẽ phát triển tốt trong điều kiện ánh sáng này
- 35 đến 50 micromols: hồ bạn có ánh sáng vừa, đa số cây thủy sinh sống tốt với lượng ánh sáng này, kể cả những cây thảm tiền cảnh như Trân Châu Cuba, Trân Châu Ngọc Trai, Trân Châu Nhật, ngưu mao chiên…. Tuy nhiên bạn cũng cần 1 lượng co2 vừa đến cao để cây khỏe và tránh rêu hại
- 55-75 micromols, hồ bạn được coi là high light – ánh sáng cao. Đa số cây thủy sinh sống tốt và phát triển nhanh trong điều kiện này, bổ xung khí co2 và dinh dưỡng là điều cực kì cần thiết để tránh rêu hại.
- Trên 75 PAR: hồ bạn có lượng ánh sáng cực cao, rêu ráy, dương xỉ, nana không nên trồng trong hồ par trên 100. Cung cấp khí co2 dồi dào, dinh dưỡng nhiều là điều kiện sống còn trong những hồ này. Điểm mạnh của hồ này là những cây cắt cắm có thể lên màu đẹp nhất và phát triển nhanh nhất.
PAR bị ảnh hưởng bởi loại bóng đèn, phản quang của bóng đèn và cả Ballast nên các bạn mua đèn thanh lý nhớ để ý cái bóng đèn và miếng phản quang nhé.
Dụng cụ đo par dành cho dân chuyên môn còn người chơi thủy sinh như chung ta có một cách đo miễn phí độ chính xác tương đối là dùng web sau .
http://rotalabutterfly.com/light-calculator.php
Các bạn vào link trên và làm theo hướng dấn sau:
- Tank depth: chiều rộng của hồ, nhớ chuyển qua cm
- Tank length: chiều dài của hồ
Tank height: chiều cao của hồ - Light Distance: cm từ mặt nước đến bóng đèn
- Subtrate depth: độ dày của nền
- Bulb type: các bạn chọn loại đèn của mình, chuẩn nhất vẫn là t8 và t5ho
- Bulbs: số bóng
- Watt per bulb: số watt mỗi bóng
- Lum/ watt: số lumen trên mỗi wat, không điền cũng được
- Reflector: thông tin tấm phản quang của máng đèn, nếu không có phản quang bạn chọn NONE, nếu tấm phản quang còn mới như đèn odysea các bạn chọn FAIR, cũ thì Poor. Chỉ chọn Good khi dùng những máng led cực xịn. Sau khi điền đầy thông tin các bạn ấn nút CALCULATE và sẽ được kết quả PAR như hình
Tuy nhiên, tính ánh sáng dựa theo PAR cũng không hoàn hảo. Điểm yếu của cách đo này là người chơi sẽ không biết được rõ loại quang phổ nào đang được dùng.
3. Cây hấp thu ánh sáng như thế nào .
Cũng như ngoài tự nhiên cây sẽ sinh trưởng và phát triển tốt nếu ánh sáng nằm trong vùng ánh sáng trắng (Ánh sáng trắng là chùm ánh sáng gồm tập hợp đầy đủ 7 màu trong tự nhiên của chúng ta) hay ánh sáng có nhiệt độ màu từ 5400k-12000k (k: kenvin – là đơn vị đo nhiệt độ màu của ánh sáng)! Đối với các loại cây là đỏ thì chúng sẽ phát triển nhanh và lên màu đẹp với các bóng từ 4500k – 6500k. Đối với các loại cây lá xanh chúng sẽ xanh mướt nếu chúng ta sử dụng ánh sáng từ 9500k – 12000k.
Nhiều cây thủy sinh cần chiếu sáng mạnh mặc dù chỉ một phần nhỏ ánh sáng được hấp thu trong quá trình quang hợp. Những vùng xanh dương và đỏ trong quang phổ là hữu dụng nhất.
4. Thời lượng cung cấp ánh sáng cho bể thủy sinh
Hầu hết các môi trường tự nhiên thường có thời lượng chiếu sáng khoảng 12h một ngày. Điều quan trọng là đảm bảo cây thủy sinh nhận được ánh sáng đều đặn trong khoảng thời gian nhất định. Cách tốt nhất là nên dùng thiết bị hổ trợ hẹn giờ (timer) tự động bật tắt trong 8-12 giờ/ngày. Với hồ lắp nhiều bóng thì bạn cũng nên áp dụng phương pháp giảm ánh sáng từ từ bằng cách tắt dần các bóng với khoảng thời gian từ 5-15 phút để cho cây thủy sinh và cá đỡ bị sốc do thay đổi đột ngột. Điều quan trọng là cây thủy sinh cũng cần khoảng thời gian tắt đèn hoàn toàn. Trong thời gian này, cây ngừng quang hợp và bắt đầu hô hấp, vì vậy giai đoạn tắt đèn là giai đoạn “nghỉ ngơi” đối với các chức năng sinh học của cây.
5. Áp dụng giờ nghỉ trưa cho bể thủy sinh
Cây có khả năng duy trì mức độ quang hợp một cách tương đối dễ dàng, và nhanh chóng đáp ứng với mọi biến đổi về điều kiện chiếu sáng. Nói một cách khác, chúng không mất nhiều thời gian để khởi động và bắt đầu quang hợp một khi được chiếu sáng đầy đủ. Tuy nhiên, tảo không có lợi thế sinh học như cây thủy sinh và cần thời gian dài cũng như tương đối liên tục để tăng trưởng một cách hiệu quả. Tảo hoàn toàn có khả năng bị loại trừ khỏi hồ thủy sinh bằng cách khống chế cường độ và thời lượng chiếu sáng và áp dụng giờ “nghỉ trưa”. Đây là giai đoạn tắt đèn xen vào giữa chu kỳ thông thường ngày/đêm của hồ thủy sinh. Nếu hồ được chiếu sáng 5-6 giờ, sau đó nghỉ 2-3 giờ và rồi lại chiếu sáng 5-6 giờ nữa thì cây sẽ không bị ảnh hưởng gì và vẫn nhận đầy đủ ánh sáng cho cả một ngày, nhưng mức độ tăng trưởng của tảo sẽ bị suy giảm đáng kể và thậm chí bắt đầu chết dần. Đây là một phương pháp diệt rêu hại hiệu quả cho hồ thủy sinh với ánh sáng.
6. Tối ưu hóa lượng ánh sáng vào bể thủy sinh.
Có rất nhiều nguyên nhân làm giảm chất lượng ánh sáng cho hồ thủy sinh. Tiêu biểu như nước hồ dơ, cặn bả bám lên lá cây, bóng đèn tuýp để sau 6 tháng cũng giảm tuổi thọ, miếng bảo vệ ở các máng đèn cũng góp phần không nhỏ khi bị bám bụi qua thời gian. Vì vậy việc chăm sóc hồ cá và điều chỉnh ánh sáng ở mức ổn định sẽ giúp hồ thủy sinh phát triển tốt nhất.
Ngoài ra bạn có thể dùng miếng phản xạ ánh sáng để tăng cường lượng sáng bị tiêu hao tới 40% khi áp dụng đèn dạng óng tuýp huỳnh quang.
Chúc các bạn thành công!
ThuanNguyen.NET
